Męczący kaszel u dziecka. Jak pomóc smykowi?

Męczący kaszel

Męczący kaszel u dziecka. Jak pomóc smykowi?

Długotrwały, męczący kaszel u dziecka może być objawem wielu przypadłości. W zdecydowanej większości są to infekcje górnych dróg oddechowych, ale trzeba być czujnym, aby nie zbagatelizować poważniejszego schorzenia, które także objawia się kaszlem.

Skąd się bierze kaszel?

Kaszel jest jednym z najważniejszych odruchów obronnych naszego ciała. Można go wywołać dobrowolnie (odkasływanie), jednak częściej spotykany jest kaszel mimowolny, spowodowany w większości przypadków podrażnieniem receptorów kaszlowych znajdujących się w górnych drogach oddechowych. Jego rolą jest oczyszczenie krtani, tchawicy i oskrzeli z różnych wydzielin czy ciał obcych.

Warto jednak pamiętać, że receptory kaszlowe mogą zostać pobudzone nie tylko obecnością flegmy, innej cieczy (śliny, herbaty itp.) czy na przykład okruszka. Kaszel może być również spowodowany chłodnym powietrzem, kwaśnym lub ostrym smakiem potrawy, a także czynnikami chemicznymi – dymem, drażniącym gazem lub zanieczyszczonym powietrzem. Ponadto receptory kaszlowe znajdują się nie tylko w górnych drogach oddechowych, ale również m.in. w przełyku, na przeponie czy w przewodzie słuchowym zewnętrznym.

Czego objawem może być męczący kaszel u dziecka?

Z medycznego punktu widzenia kaszel jest modelowym przykładem objawu nieswoistego, czyli takiego, który można przypisać wielu różnym dolegliwościom. Jednak w większości przypadków pojawienie się kaszlu związane jest z chorobami układu oddechowego, takimi jak:

  • - wszelkiego rodzaju bakteryjne oraz wirusowe infekcje górnych dróg oddechowych: jamy nosowej, gardła czy krtani. Do tej grupy schorzeń zalicza się m.in. wirusowe zapalenie gardła, anginę, zapalenie zatok oraz błony śluzowej nosa. W omawianych przypadkach może wystąpić również długotrwały kaszel poinfekcyjny, pojawiający się już po wyleczeniu wyżej wspomnianych chorób;
  • - krztusiec, czyli ostre, bakteryjne zapalenie tchawicy i oskrzeli. Jest to choroba zakaźna, skrajnie niebezpieczna wśród dzieci, szczególnie dla tych, które nie były jeszcze zaszczepione;
  • - wirusowe lub bakteryjne zapalenie oskrzeli czy płuc;
  • - astma oskrzelowa;
  • - zatorowość płucna;
  • - gruźlica;
  • - choroby śródmiąższowe płuc;
  • - mukowiscydoza;
  • - zmiany nowotworowe w układzie oddechowym.
  • - przewlekła obturacyjna choroba płuc, dotycząca przede wszystkim palaczy, dzieci chorują na nią sporadycznie;
  • Ponadto suchy lub mokry, męczący kaszel u dziecka mogą powodować:

  • - zbyt suche powietrze w mieszkaniu;
  • - wszelkiego rodzaju alergie;
  • - bierne palenie papierosów;
  • - refluks żołądkowo-przełykowy;
  • - niewydolność serca;
  • - zaburzenia na tle nerwowym, powodujące tzw. kaszel psychogenny;
  • - niektóre choroby pasożytnicze, na przykład glistnica.
  • - przyjmowanie niektórych leków stosowanych podczas leczenia nadciśnienia (substancje z grupy ACE-inhibitorów);
  • Długotrwały, męczący kaszel u dziecka może być objawem poważnych schorzeń, dlatego nie należy go bagatelizować. U dziecka, u którego kaszel utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, powinno się przeprowadzić dokładne badania w celu ustalenia przyczyny i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

    Kaszel suchy i mokry u dziecka. Czym właściwie się różnią? Jak reagować na każdy z tych objawów?

    Kaszel suchy pojawia się zazwyczaj na początku wszelkiego rodzaju infekcji górnych dróg oddechowych, bardzo często jest również objawem poinfekcyjnym, spowodowanym podrażnieniem nabłonka oddechowego.

    Suchy kaszel jest szczególnie męczący w nocy, kiedy chory maluch powinien się regenerować i odpoczywać. Szczęśliwie istnieją sposoby na to, aby pomóc kaszlącemu dziecku:

    Jak reagować na suchy kaszel u dziecka?

  • - Sprawdź wilgotność powietrza w domu lub mieszkaniu. Może się okazać, że jest ono zbyt suche. Wówczas należy wyłączyć klimatyzację, wietrzyć mieszkanie lub uruchomić nawilżacz. Jeżeli kaszel pojawi się zimą, można również rozłożyć na grzejnikach wilgotne ręczniki, aby stopniowo parowały. Dobrym sposobem na kaszel są także inhalacje z soli fizjologicznej.
  • - Jeżeli z wilgotnością powietrza jest wszystko w porządku, a dziecko mimo to nadal kaszle, najprawdopodobniej jest przeziębione. W tej sytuacji warto wypróbować środki przeciwkaszlowe dostępne bez recepty, takie jak maści, syropy, olejki do inhalacji czy tabletki do ssania, i umówić się na wizytę do pediatry, który ustali dalsze postępowanie.
  • - Jeżeli dziecko nie jest przeziębione, a ataki suchego kaszlu ciągle trwają, należy koniecznie zasięgnąć porady lekarza. Nie jest wykluczone, że dziecko zaraziło się w przedszkolu lub szkole łatwo uleczalną glistnicą. Może to jednak być również objaw astmy, krztuśca, alergii czy chorób serca. Należy też pamiętać, że kaszel może być skutkiem aspiracji ciała obcego (np. koralika, okruszka, pestki itd.)
  • O kaszlu mokrym mówimy, gdy towarzyszy mu odksztuszanie plwociny. Choć kaszel mokry bywa bardziej uciążliwy od kaszlu suchego, paradoksalnie jest korzystniejszy dla zdrowia osoby chorej. Jego obecność oznacza, że organizm chorego stara się samodzielnie usunąć szkodliwe wydzieliny, a tym samym oczyścić drogi oddechowe.

    Jak reagować na męczący, mokry kaszel u dziecka?

  • - Warto zainteresować się odkrztuszaną wydzieliną. Jeżeli jest ona gęsta, ale nie ma w niej śladów ropy (nie jest zielona lub żółto-zielona), prawdopodobnie mamy do czynienia z infekcją wirusową – oskrzeli, płuc, jamy nosowej lub krtani. Dziecko musi być zbadane przez lekarza, który oceni, czy wystarczy tzw. leczenie objawowe, jak np. leki dostępne bez recepty, czy jest konieczne leczenie antybiotykiem. Kaszlu mokrego nie powinno się jednak hamować, choć nie jest on komfortowy ani dla dzieci, ani dla dorosłych. W ten sposób organizm radzi sobie z wydzielinami zalegającymi w drogach oddechowych.
  • - Gdy w wydzielinie znajdują się ślady ropy lub krwi, konieczna jest również wizyta u lekarza – ropne ślady w odkrztuszanej wydzielinie mogą być związane zarówno z zapaleniem gardła, jak i zapaleniem płuc czy gruźlicą.
  • Istnieją także przeróżne domowe sposoby na męczący kaszel u dziecka (naturalne syropy, inhalacje, oklepywanie pleców itd.). Choć bywają one skuteczne, pamiętajmy że jest to jedynie leczenie objawowe. Syrop może pomóc załagodzić kaszel, ale nie wyleczy przyczyn tej dolegliwości. Dlatego tak ważna jest uważna obserwacja dziecka. Kaszel jest jednym z tych objawów, który łatwo zignorować, bo zazwyczaj jest wynikiem niewielkiej infekcji wirusowej. Jeżeli jednak dolegliwości nie ustępują, należy koniecznie udać się do specjalisty, który sprawdzi, czy nie jest to wynik poważniejszego schorzenia.

    Oprac. Daniel Śliwa

    Konsultacja specjalistyczna: dr n. med. Małgorzata Kwiatkowska, pediatra

    Może Cię również zainteresować: