Kalendarz ciąży - 40 tygodni ciąży

Kalendarz ciąży – 40 tygodni ciąży

Gratulujemy Ci, jeśli właśnie dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży. Przed Tobą cudowny czas oczekiwania, ale też czas zmian, które niewątpliwie nastąpią wraz z pojawieniem się dziecka. Prawdopodobnie w głowie masz natłok myśli i wątpliwości dotyczących przebiegu ciąży, szczególnie jeśli doświadczasz tego stanu po raz pierwszy. Proponujemy Ci wspólną wyprawę przez wszystkie miesiące ciąży z podziałem na tygodnie, czyli 40 tygodni ciąży w trakcie, której spróbujemy rozwiać twoje obawy i odpowiedzieć na nurtujące pytania. Dzięki temu będziesz mogła oswoić się ze zmianami fizycznymi jakie zachodzą w twoim ciele i lepiej się na nie przygotować.

Kalendarz ciążowy tydzień po tygodniu

Stworzyliśmy dla Ciebie wyjątkowy dokładny kalendarz ciąży, z którego dowiesz się jak rozwija się maleństwo w każdym tygodniu ciąży. Kalendarz dostarczy Ci wyczerpujących informacji o tym co jest dobre dla twojego dziecka oraz korzystne dla mamy w trakcie ciąży. Na każdym jej etapie będziemy przypominać Ci o koniecznych konsultacjach i badaniach. A na końcu tej drogi spotkasz się z twoim długo wyczekiwanym skarbem. Będziemy z Tobą, dasz radę, powodzenia!

1 tydzień ciąży - jak określa się początek ciąży

Pierwszy tydzień ciąży to tak naprawdę pierwszy tydzień cyklu w którym nastąpi zapłodnienie, a ponieważ trudno dokładnie określić jego moment, za początek ciąży przyjmuje się pierwszy dzień ostatniej miesiączki. W efekcie więc wiek ciążowy różni się od faktycznego (biologicznego) wieku płodu o około 14 dni.

2 tydzień ciąży - owulacja

Jeżeli cykle menstruacyjne występują u ciebie regularnie to w tym właśnie tygodniu cyklu nastąpi owulacja czyli uwolnienie zdolnej do zapłodnienia komórki jajowej z pęcherzyka Graafa w jajniku. Okres tuż przed i tuż po owulacji określamy mianem dni płodnych. I jest to odpowiedni moment, aby podjąć starania o dziecko. Kiedy jest ten moment? Twój organizm wysyła sygnały informujące Cię o tym, że zbliża się owulacja.

3 tydzień ciąży - zapłodnienie

Właśnie teraz powstaje nowe życie. Około trzeciego tygodnia cyklu w jajowodzie dochodzi do połączenia plemnika z dojrzałą komórką jajową czyli zapłodnienia. Choć tego nie widać zmiany zachodzące w twoim ciele są ogromne. Zaraz po zapłodnieniu komórka jajowa rozpoczyna drogę (ok. 3-4 dni) przez jajowód do macicy, gdzie się zagnieździ. Zapłodniona komórka jajowa choć z wyglądu w niczym nie przypomina noworodka, już teraz ma zapisane wszystkie geny, które otrzymała od mamy i taty.

4 tydzień ciąży - pierwsze objawy ciąży

W czwartym tygodniu ciąży mogą pojawić się pierwsze objawy ciąży, podobne do tych, które zwykle obserwowałaś przed spodziewaną miesiączką. Są nimi bolesność piersi, gorsze samopoczucie, kłopoty z cerą i bóle w podbrzuszu. Już teraz mogą pojawić się wahania nastrojów lub ciągła senność. Dzieje się tak, ponieważ w twoim organizmie wzrasta poziom progesteronu. W pierwszym dniu spodziewanej miesiączki możesz śmiało wykonać test ciążowy.

5 tydzień ciąży - intensywny rozwój organów

Zgodnie z kalendarzem ciąży, zarodek, który ma teraz długość 2 mm prawdopodobnie już się zagnieździł w błonie śluzowej macicy. Najbliższe tygodnie to okres szalenie ważny w rozwoju zarodka, ponieważ formują się u niego podstawowe organy. Powoli kształtuje się system trawienny i płciowy, intensywnie rozwija się też układ nerwowy, a szczególnie cewa nerwowa - z której powstanie mózg i rdzeń kręgowy. Do zamykania się cewy nerwowej potrzebny jest kwas foliowy, nie zapominaj więc o codziennym przyjmowaniu odpowiedniego suplementu kwasu foliowego w dawce 0,4 mg

6 tydzień ciąży - dalszy rozwój organów dziecka

Około czwartego tygodnia ciąży zaczęło bić serce dziecka, które teraz zaczyna pompować krew, a komory serca właśnie się kształtują. Od szóstego tygodnia rozwija się jelito pierwotne i powstaje zawiązek wątroby. W przedniej części jelita pierwotnego pojawia się tzw. rynienka oddechowa, która da początek układowi oddechowemu. W tym tygodniu powstaje zawiązek układu moczowego i pierwotna forma nerek.

7 tydzień ciąży - hormony a samopoczucie

Prawdopodobnie nie czujesz się najlepiej. Jest ci słabo, męczy cię dziwny niepokój i szybko się złościsz z byle powodu. Przyczyną są hormony ciążowe, m.in. progesteron, estrogeny, gonadotropina kosmówkowa. Na początku ciąży ich poziom nie jest stabilny - nagle wzrasta i się obniża. Dodatkowo wyższy poziom hormonów oraz krążenie krwi sprawiają, że Twoje ciało produkuje większe ilości moczu, stąd częstsza niż wcześniej potrzeba skorzystania z toalety. Nie zmniejszaj jednak spożycia wody. 1,5-2 litry wody dziennie to absolutne minimum.

8 tydzień ciąży - rozwój nowych zdolności dziecka

W tym tygodniu dziecko zyskuje nowe "zdolności". Ma już ucho wewnętrzne odpowiedzialne za słyszenie i zmysł równowagi. Dziecko dzięki niemu może już reagować na ruch: niepokoją je gwałtowne zmiany pozycji, a uspokaja - miarowy rytm. Wskazane będą więc spacery, spokojny taniec czy pływanie.

9 tydzień ciąży - rozwój płci

Chociaż decyzja o płci zapadła już w chwili zapłodnienia do tej pory zarówno u dziewczynek jak i chłopców rozwijały się jednakowe komórki i gruczoły płciowe. W dziewiątym tygodniu to się zmienia i teraz właśnie następuje podział na płcie. Chociaż narządy wyglądają jeszcze tak samo, to u chłopców wykształcają się jądra i pęcherzyki nasienne, a u dziewczynek jajniki.

10 tydzień ciąży - dalszy rozwój narządów i układów

Pod koniec tego tygodnia ciąży praktycznie wszystkie układy i narządy są już wykształcone w pierwotnej postaci. Teraz będą już tylko rosnąć i się doskonalić. W 10 tygodniu ciąży rozwija się układ oddechowy, a w błonie śluzowej pokrywającej tchawicę i oskrzela powstają gruczoły produkujące śluz.

11 tydzień ciąży - pierwsze badanie USG

W 11 tygodniu ciąży twoje samopoczucie znacznie się poprawia. Nie dokuczają Ci już nudności czy senność. Przyszedł więc dobry czas na wykonanie pierwszego badania USG. Planowo powinnaś je wykonać między 9 a 13 tygodniem ciąży. W trakcie tego badania lekarz ustali przybliżony termin porodu oraz potwierdzi lub wykluczy ciążę mnogą. W trakcie tego badania wykonywany jest pomiar przezierności karkowej w celu oceny ryzyka wad aberracji chromosomowych/zespołów genetycznych (np. zespołu Downa). Lekarz określa to m.in. na podstawie oceny okolicy karku płodu.

12 tydzień ciąży - rozwój nowych umiejętności dziecka

Twoje dziecko rośnie bardzo intensywnie – w ciągu ostatnich 3 tygodni podwoiło swoją wielkość i cały czas intensywnie się rozwija. Nadszedł czas na zdobycie nowych umiejętności. Maluch rusza głową i kończynami, trenując mięśnie, ale w 12 tygodniu ciąży są to jeszcze ruchy niewyczuwalne dla matki. Pojawił się już odruch ssania. Dziecko czuje też smak, ponieważ w jego buzi pojawiły się kubki smakowe, uczy się otwierać buzię i połykać płyn owodniowy. Twoje maleństwo jest już bardzo wrażliwe. Na każdy dotyk reaguje gwałtownym poruszeniem całego ciała.

13 tydzień ciąży - poprawa samopoczucia

Wraz z końcem trzynastego tygodnia kończy się pierwszy trymestr ciąży, a wraz z nim nieprzyjemne jej objawy takie jak: uciążliwe nudności, senność czy zmęczenie. Rozpoczyna się zdaniem wielu kobiet najlepszy czas ciąży. Chociaż rozciągająca się macica zaczyna coraz silniej wypychać powłoki brzuszne, to nie przeszkadza jeszcze cieszyć się ciążą. Już niedługo jednak ciąża stanie się widoczna. Od tej pory będziesz wyraźnie przybierała na wadze, a idealny przyrost masy ciała to nie więcej niż pół kilograma na tydzień.

14 tydzień ciąży - kształtowanie proporcji ciała dziecka

Według kalendarium ciąży, w czternastym tygodniu maluszek waży około 30 gramów i mierzy od 7 do 10 cm. Jest wielkości dłoni zwiniętej w pięść. Zmieniają się jego proporcje ciała, tułów szybciej rośnie i zmniejsza

15 tydzień ciąży - pojawienie się włosów

Na głowie twojego dziecka właśnie teraz zaczynają rosnąć włosy. Nie oznacza to jednak że noworodek będzie miał bujną czuprynę na głowie. To sprawa bardzo indywidualna - niektóre dzieci rodzą się z włosami, inne pozostają łyse jeszcze kilka miesięcy po urodzeniu. Na całym ciele płodu pojawiają się również bardzo cienkie, miękkie włoski zwane meszkiem. Chronią one delikatną skórę przed płynem owodniowym i zwykle zanikają zaraz przed lub tuż po porodzie.

16 tydzień ciąży - pierwsze ruchy dziecka

Właśnie kończy się czwarty miesiąc ciąży. Twoje dziecko zaczyna intensywnie wymachiwać kończynami (nóżkami, które są znacznie dłuższe niż rączki). Zaczynasz już powoli wyczuwać ruchy dziecka, które są jeszcze bardzo delikatne i czasem określane jako trzepot skrzydeł motyla. Jeśli ich nie odczuwasz nie martw się, szczególnie przy pierwszym dziecku ruchy są wyraźnie odczuwalne od 20-22 tygodnia.

17 tydzień ciąży - rozwój nowych umiejętności

Dziecko każdego dnia doskonali nowe umiejętności. Uczy się chwytania. Wykorzystuje do tego celu pępowinę, którą się bawi. Twój maluch pracuje od kilku tygodni nad dwoma podstawowymi odruchami, jakimi są ssanie i połykanie. W nadchodzącym tygodniu będzie mógł się popisać także innymi umiejętnościami, takimi jak: ziewanie, czkanie i robienie min.

18 tydzień ciąży - pojawienie się rysów twarzy

Twoje dziecko cały czas rośnie i rozwija się. W osiemnastym tygodniu zmienia się jego twarz, pojawiają się na niej rysy, a skóra staje się bardziej się różowa. Na twarzy dziecka mogą pojawić się delikatne rzęsy i brwi, a na palcach rąk i nóg pojawiają się cieniutkie linie papilarne.

19 tydzień ciąży - wykształcenie się słuchu

W dziewiętnastym tygodniu ciąży dziecko zaczyna słyszeć. Docierają do niego znajome i dobrze znane dźwięki jak bicie twojego serca i wasze głosy. Zbyt gwałtowne hałasy mogą wystraszyć malucha, czego efektem będzie nagły ruch. W dziewiętnastym tygodniu mogą też pojawić się pewne objawy, które będą towarzyszyć mamie nawet do końca ciąży takie jak - zaparcia, zgaga, wrażliwość i skłonność do krwawień z dziąseł, obrzęki okolic kostek i stóp. Powoli może dołączać do nich ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Występowanie tych dolegliwości to sprawa bardzo indywidualna i nie wszystkich ich musisz doświadczyć.

20 tydzień ciąży - drugie badanie USG

Dwudziesty tydzień ciąży to najlepszy czas na kolejne badanie USG, gdyż dziecko jest już w pełni ukształtowane. Badanie pozwoli na skontrolowanie rozwoju i anatomii płodu, ponieważ układ kostny nie jest jeszcze na tyle uwapniony, by przeszkadzał w ocenie narządów wewnętrznych. Jeżeli jest to pierwsza ciąża, około dwudziestego tygodnia ciąży powinnaś poczuć pierwsze ruchy płodu.

21 tydzień ciąży - na półmetku kalendarza ciąży

Dwudziesty pierwszy tydzień ciąży rozpoczyna drugą połowę ciąży. To czas kiedy wykształcone narządy płodu dojrzewają do spełnienia swoich funkcji. Od tego tygodnia maluch zaczyna reagować na światło. Chociaż ma jeszcze zamknięte powieki, to do jego oczu dociera czerwona poświata, w stronę której wyciąga ręce i odwraca głowę. Staraj się jak najczęściej nawiązywać kontakt z maluszkiem, już teraz mów do niego, śpiewaj i czytaj.

22 tydzień ciąży - dalszy rozwój zmysłów dziecka

W dwudziestym drugim tygodniu ciąży intensywnie rozwijają się zmysły dziecka: zmysł wzroku, słuchu, smaku i dotyku. Twój maluch zaczyna również reagować na zmiany temperatury, np. gdy weźmiesz ciepły prysznic, dziecko zacznie aktywnie się poruszać. Możesz też wyczuć delikatne wstrząsy, gdy dziecko ma czkawkę. Wypija wtedy niewielką ilość wód płodowych, po czym stara się ją wypchnąć na zewnątrz. Dzięki temu ćwiczy swoją przeponę i doskonali układ oddechowy.

23 tydzień ciąży - problemy ze snem

W okolicach dwudziestego trzeciego tygodnia możesz miewać trudności ze snem. Jeśli byłaś przyzwyczajona do spania na plecach, na czas ciąży musisz to zmienić, gdyż rosnący brzuch uniemożliwi ci takie spanie. Staraj się znaleźć sobie pozycję w której brzuch będzie ci najmniej przeszkadzał. Zaleca się odpoczynek na lewym boku, ponieważ leżąc na prawym boku lub na plecach można doprowadzić do ucisku żyły głównej dolnej, która biegnie po prawej stronie kręgosłupa, zmniejszając dopływ krwi do serca.

24 tydzień ciąży - wzmożona aktywność dziecka

Masz wrażenie, że twój maluch rusza się bardziej niż zwykle. Nic dziwnego. Dziecko kopie, obraca się i przemieszcza, gdyż ma na to na razie sporo miejsca w macicy, a w dodatku wszystkie jego ruchy są świadome dzięki rozwiniętemu błędnikowi. Dwudziesty czwarty tydzień rozpoczyna czas największej aktywności twojego dziecka, który potrwa do około 28 tygodnia ciąży.

25 tydzień ciąży - dalszy rozwój narządów

W dwudziestym piątym tygodniu ciąży skóra twojego dziecka staje się coraz bardziej różowa, choć nadal jest bardzo cienka i delikatna. W płucach rozwijają się małe oskrzeliki i pęcherzyki płucne, ale w tym tygodniu ciąży płuca nie są jeszcze w pełni rozwinięte.

26 tydzień ciąży - intensywny rozwój psychomotoryczny

Trwa czas największej aktywności płodu. Poza tym do tej pory zamknięte powieki właśnie się otwierają. Tęczówki oczu dziecka nie mają jeszcze koloru, a maluch nie widzi zbyt wiele, ale z pewnością reaguje na zmiany natężenia światła. Przez większą cześć doby nadal smacznie śpi z zamkniętymi oczami.

27 tydzień ciąży - przyrost tkanki tłuszczowej

Twoje dziecko waży około 1 kilograma i mierzy 24 cm. Jednak wyprostowane osiąga długość aż 34 cm. Dziecko powoli nabiera ciała w skutek wypełniania się tkanki podskórnej tłuszczem, jego policzki stają się pulchniejsze, a skóra zaczyna tracić meszek.

28 tydzień ciąży - obserwacja aktywności dziecka

Odczuwanie ruchów dziecka świadczy o tym, że maluch dobrze się rozwija. Zazwyczaj kobieta odczuwa je kilkadziesiąt razy dziennie. Od tego tygodnia już do końca ciąży zwracaj większą uwagę na codzienne ruchy malucha. W czasie jego aktywności powinnaś czuć ich co najmniej 10 na godzinę. Niepokojące jest również, gdy aktywność dziecka zmniejsza się gwałtownie, jego ruchy są słabsze niż dotąd, lub gdy nagle stały się bardzo dynamiczne.

29 tydzień ciąży - dalszy wzrost dziecka

Twój maluch jest coraz większy i chociaż ma obecnie coraz mniej miejsca nie rezygnuje z aktywności, a ty obserwujesz na swoim brzuchu różne uwypuklenia. To drobne części ciała (rączki albo nóżki) ruchliwego malucha. W dwudziestym dziewiątym tygodniu wody płodowe osiągają swoją maksymalną objętość i w dalszej ciąży nie będzie ich przybywać, podczas gdy dziecko jeszcze urośnie.

30 tydzień ciąży - sposoby na nieprzyjemne dolegliwości w trakcie ciąży

Jesteś już w ósmym miesiącu ciąży, twój maluch waży już 1,4 kg i mierzy około 38 cm, a tobie przybyło kilka dodatkowych kilogramów (około 6), dlatego może boleć Cię kręgosłup i nogi. Właśnie teraz mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości związane z uciskiem macicy na wątrobę, jelita i płuca. Są to znacznie częstsze oddawanie moczu, opuchnięte stopy, hemoroidy czy zgaga. Możesz mieć też problemy z głębokim oddychaniem, a ucisk macicy na wątrobę może spowodować nieprzyjemne ukłucie pod żebrami. Na szczęście istnieje wiele sposobów, aby przetrwać ten czas.

31 tydzień ciąży - wpływ emocji na rozwój dziecka

Cały czas „doskonali się” układ nerwowy dziecka, coraz więcej komórek nerwowych dołącza się do sieci połączeń nerwowych. Tworzą się nowe między korą mózgową a różnymi częściami ciała. Maluch jest już zdolny do przeżywania emocji. Twoje samopoczucie i przezywane emocje jak radość, strach, smutek wywierają istotny wpływ na rozwój „orientacji emocjonalnej” dziecka. Może ono decydować o jego wrodzonym lękliwym, radosnym czy agresywnym usposobieniu. „Hormony stresu” w niewielkiej ilości przenikające przez łożysko, są dla dziecka pożyteczne. Gorzej jeśli stężenie poziom hormonu stresu-kortyzolu, staje się zbyt wysokie.

32 tydzień ciąży - ułożenie dziecka w pozycji porodowej

W tym tygodniu większość dzieci zajmuje położenie głową w dół. Na wizycie kontrolnej dowiesz się jak ułożony jest twój maluch. Od 32 tygodnia ciąży odbywaj wizyty co 2 tygodnie, a w ostatnim miesiącu nawet co tydzień. Dzięki regularnej ocenie m.in. ciśnienia tętniczego, pomiaru masy ciała i ocenie wielkości macicy, lekarz będzie w stanie ocenić właściwy rozwój ciąży.

33 tydzień ciąży - wzrost zapotrzebowania na białko

Twoje maleństwo ma teraz 41 cm wzrostu i waży ponad 1,5 kg - w nadchodzących tygodniach jego waga wzrośnie jeszcze dwukrotnie. Twoja dieta ma kluczowe znaczenie. W ciągu najbliższych kilku tygodni zapotrzebowanie dziecka na białko i tłuszcz będzie największe, więc pamiętaj, aby spożywać zbilansowane posiłki. Dziecko czerpie z Twojego organizmu znaczną ilość wapnia, który jest niezbędny do rozwoju kości. Magazynuje także żelazo, które bierze udział w produkcji krwi.

34 tydzień ciąży - wolniejszy rozwój dziecka

Rozwój w ostatnich tygodniach ciąży ulega spowolnieniu. Maluch rośnie i ćwiczy potrzebne mu umiejętności - np. wdycha i wydycha wody płodowe. Jeśli twoje dziecko jest chłopcem, w tym tygodniu jego jądra przesuwają się z brzucha do moszny. Rosną paznokcie malucha, które sięgają już czubków palców i mogą nawet zawijać się wokół opuszków. Gdyby twojemu dziecku bardzo śpieszyło się na ten świat i urodziłby się w tym tygodniu zapewne świetnie dałby sobie radę na zewnątrz brzucha. Organy wewnętrzne i układy twojego dziecka działają już prawie normalnie.

35 tydzień - szybki przyrost wagi dziecka

Według kalendarza ciąży, od tego tygodnia dziecko będzie intensywnie przybierać na wadze, ale nie będzie już tak szybko rosło jak dotychczas. Aktualnie waży około 2,5 kg i ma długość ok 45 cm. Do porodu przytyje jeszcze ok. jednego kilograma. W ciągu następnych pięciu tygodni przybierze jeszcze około 1200 g. Maluch cały czas nabiera tkanki tłuszczowej, co aby zachować ciepło i regulować temperaturę ciała po przyjściu na świat. Badanie USG jest najbardziej precyzyjną metodą, która oceni przewidywalną masę ciała noworodka.

36 tydzień ciąży - przygotowanie do porodu

Rozpoczyna się ostatni miesiąc ciąży. Najpóźniej do końca tego tygodnia maluch powinien ostatecznie obrócić się główką do dołu. Już w następnym tygodniu dziecko prawdopodobnie będzie za duże na taki obrót. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś warto zacząć już planowanie porodu. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o tym czy nie masz przeciwwskazań do porodu naturalnego.

37 tydzień ciąży - ciąża donoszona

Jeśli ciąża zakończyłaby się po tym tygodniu, określona byłaby jako ciąża donoszona, a twój maluch nie byłby wcześniakiem. Podczas najbliższego badania ginekolog może stwierdzić już początkowe rozwarcie szyjki macicy. Lekarz poinformuje cię na tej podstawie czy maluchowi śpieszy się na ten świat.

38 tydzień ciąży - widoczne objawy porodu

Jesteś już z pewnością zniecierpliwiona i zmęczona, ale do porodu już naprawdę blisko. Zarówno twoje ciało jak i dziecko przygotowujecie się na ten moment. Dziecko już pewnie zsunęło się w ku dołowi co zapewne ułatwia Ci oddychanie. Na powitanie malucha przygotowują się także twoje piersi. Czasem z piersi w tym okresie można zauważyć wyciekanie siary - żółtawego płynu, który jest zwiastunem mleka.

39 tydzień ciąży - sygnały porodu

Jesteś już bardzo zniecierpliwiona i uważnie obserwujesz sygnały jakie wysyła twój organizm. Najbardziej prawdopodobnymi sygnałami zbliżającego się porodu będą:

  • wydalenie tzw. czopu śluzowego na 1-2 tygodnie przed porodem (u niektórych kobiet na kilka dni lub nawet godzin przed porodem)
  • odejście wód płodowych, które najłatwiej rozpoznać i nie można pomylić z inną dolegliwością. Ale pamiętaj, że wody płodowe rzadko kiedy odchodzą tak spektakularnie jak na filmach
  • regularne skurcze - jeśli pojawiają się co 7-10 minut i trwają ponad pół minuty, a taka sytuacja trwa już ponad godzinę to sygnał że do porodu już naprawdę blisko i czas jechać do szpitala.
  • 40 tydzień ciąży - poród

    Ten tydzień zamyka 40 tygodniowy kalendarz ciąży i czas oczekiwania na pojawienie się dziecka. Teoretycznie właśnie w tym tygodniu powinnaś urodzić. Ale pamiętaj tylko ok 4% ciąż kończy się dokładnie w wyznaczonym terminie. Nie przejmuj się jeśli twoje maleństwo chce jeszcze trochę poczekać. Za poród o czasie uważa się ten, który wystąpi po 37 tygodniu i przed 42 tygodniem.

    Oprac. Agata Opiela
    Konsultacja specjalistyczna dr n. med. Marek Gogacz, specjalista ds. ginekologii i położnictwa

    Artykuł powstał przy współpracy z Valkea Media.

    Niniejszy artykuł stanowi wyraz osobistych przekonań jego autora i nie zastąpi indywidualnej porady specjalisty. Przed podjęciem decyzji w Państwa sprawie zalecamy konsultacje ze specjalistą w danej dziedzinie. 

    Może Cię również zainteresować: